Công nghiệp hóa với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng trên khắp mọi miền đất nước các cao ốc, tòa nhà cao tầng mọc lên như nấm. Nhu cầu sử dụng thang máy ngày càng cần thiết và phổ biến bởi sự tiện lợi và nhanh chóng mà nó mang đến. Vấn đề đặt ra lúc này là văn hóa sử dụng thang máy hay nói cách khác là thái độ, ý thức, hành vi của người đi thang máy công cộng như thế nào đặc biệt trong khung giờ cao điểm.
Văn hóa là sản pẩm của con người sáng tạo ra trong quá trình lao động nhằm mục đích sinh tồn. Đây là nấc thang đưa con người vượt lên trên những loài vật khác. Văn hóa sử dụng cầu thang máy cầu thang máy là một khái niệm nhỏ trong tổng thể phạm trù văn hóa trở thành chủ đề được quan tâm hiện nay khi thang máy đang dần trở thành phương tiện quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Ở nước ta văn hóa sử dụng thang máy vẫn chưa bắt nhịp được với đa số người dân tham gia hình ảnh chen lấn xô đẩy mất trật tự vẫn diễn ra trên thực tế không chỉ gây khó chịu với người xung quanh mà còn ảnh hưởng đến hình ảnh con người, đất nước trong con mắt bạn bè quốc tế. Bàn về văn hóa sử dụng thang máy bài viết này sẽ đề cập đến hai nguyên tắc vàng ứng xử văn minh cho người tham gia cần được phổ biến giáo dục rộng rãi: Nguyên tắc xếp hàng chờ thang máy và nguyên tắc không gây ồn, giữ trật tự không làm mất vệ sinh khi tham gia.

+ Nguyên tắc thứ nhất, xếp hàng chờ thang máy .
Xếp hàng chờ thang máy thực ra là hành động thể hiện ý thức của người tham gia đối với chính bản thân mình và đối với người xung quanh. Khái niệm xếp hàng hình thành ở người Việt từ những năm kháng chiến chống Pháp rồi duy trì đến tận sau những năm 1975. Người ta xếp hàng để mua nhu yếu phẩm hàng ngày như cá, thịt, đường, sữa, xếp hàng để mua vé tàu, vé xe… đã trở thành chuyện diễn ra hàng ngày ở Thủ đô.
Cuộc sống ngày càng hiện đại thang máy là phương tiện di chuyển vô cùng phổ biến và nơi thể hiện sự văn minh, phát triển của con người. Chỉ là vấn đề nhỏ thế nhưng văn hóa xếp hàng sử dụng thang máy hiện nay được sự quan tâm của rất nhiều người bởi tính bất cập trong việc duy trì lối sống văn minh, công bằng lịch sự trong xã hội.
Đặc trưng ở một bộ phận người Việt Nam có tính nóng nảy, thiếu kiên trì nhẫn nại nên không chờ đợi được nơi thang máy đông người đặc biệt trong khung giờ cao điểm, có công việc gấp gáp cần giải quyết. Điều này khiến nhiều người đã có những hành vi, ứng xử thiếu văn hóa như chen lấn xô đẩy tư tưởng mạnh ai nấy đi. Thang máy vừa mở cửa những người trong chưa ra hết người ngoài đã nhào tới không biết ai đến trước ai đến sau rất lộn xộn. Thậm chí có nhiều trường hợp thang máy quá tải báo động nhiều lần mới thấy người tự nguyện bước ra ngoài.
Văn hóa xếp hàng cho người tham gia sử dụng cầu thang máy phải thực hiện theo nguyên tắc: đến trước xếp hàng trước, xếp theo hai hàng ở hai bên cửa, tránh đứng trực diện với cửa ra vào. Lúc thang máy dừng chờ người trong ra hết rồi mới bước vào, nếu có báo động quá tải thì người gần cửa tự động bước ra ngoài. Xếp hàng nhường cho trẻ em, người già, phụ nữ đây là hành động thẻ hiện nét văn hóa nhân văn cần được duy trì.
Xếp hàng sử dụng cầu thang máy ở người Việt là vấn đề văn hóa cần được điều chỉnh ngay từ ý thức của cá nhân, từ sự quản lý của cơ quan chủ quản phương tiện công cộng. Giáo dục ý thức, nhận thức đi sâu vào mỗi người dân kết hợp có các quy định rõ ràng cho người sử dụng thang máy là việc cần thiết để tạo ra lối cư xử thông minh, đảm bảo công bằng, lịch sự nơi công cộng.

+ Nguyên tắc thứ hai, không gây ồn ào, giữ trật tự vệ sinh khi tham gia sử dụng thang máy.
Thang máy ra đời trở thành phương tiện phục vụ nhu cầu đi lại rất cần thiết của con người một cách nhanh chóng, tiết kiệm sức lực. Thế nhưng bắt nguồn từ ý thức tại các khu chung cư thang máy công cộng trở thành “ bãi rác” cho một bộ phận người dân mất ý thức thiếu văn hóa.
Thực tế không ít các khu chung cư, các tòa nhà cao tầng, thang máy trở thành bãi rác bởi những người sử dụng thang máy “tiện tay” ném đủ các loại rác xuống sàn cabin, hút thuốc lá khi đang sử dụng thang máy.
Bên cạnh bị biến thành bãi rác thì thang máy công cộng còn có thể bị biến thành nhà trẻ hoặc khu vui chơi của trẻ em, đặc biệt là những thang máy gia đình. Nhiều người đã không ý thức nên xuất hiện những hành động mang tính nguy hiểm như: cho thang máy chạy lên chạy xuống, cho trẻ con chơi đùa, nghịch các nút bấm thang máy.
Bên cạnh gây mất vệ sinh tình trạng gây ồn ào nói chuyện làm phiền người khác cũng cần được quán triệt khi tham gia sử dụng thang máy. Không gian ở thang máy nhỏ hẹp hạn chế nói to, cười đùa ầm ĩ ảnh hưởng đến người xung quanh. Không nên nói chuyện điện thoại, chảy nhạy trong thang máy.
Tâm lý cha chung không ai khóc, không có ý thức, không chịu dọn vệ sinh bảo quản tài sản chung là nguyên nhân gây nên các sự cố thang máy mặc dù đã được bảo trì thường xuyên từ các chủ đầu tư. Những hành động này đe dọa trực tiếp tới tính mạng của con người.
Chỉ khi ứng xử đúng cách thì mới đảm bảo được an toàn cho người tham gia. Hai nguyên tắc trên cần được giáo dục sâu rộng vào nhận thức của mọi người dân, để đảm bảo sự công bằng văn minh. Ngay từ bây giờ, mọi người nên tập cho mình thói quen ý thức sử dụng thang máy một cách khoa học, hình thành nếp sống mới “ văn hóa”.